Ngữ văn 9: Viếng Lăng Bác

1.

* Cảm xúc tác giả:

- Niềm xúc động thiêng liêng, thành kín, lòng biết ơn và tự hào.
- Nỗi đau xót xa lẫn tự hào.

* Trình tự biểu hiện:

- Mở đầu là xúc cảm về cảnh bên ngoài lăng bác và nhất là hình ảnh hàng tre - hình ảnh của quê hương, đất nước.

- Tiếp đó là cảm xúc trước hình ảnh dòng người ngày ngày vào viếng lăng bác. Cảm xúc của tác giả gợi lên từ những hình ảnh giàu ý nghĩa : mặt trời, mặt trăng, trời xanh.

- Cuối cùng là sự nuối tiếc khi tác giả phải trở về miền Nam, mong muốn tấm lòng mình mãi mãi ở bên Bác.

2.

- Hàng tre là hình ảnh thân thuộc của làng quê, đất nước Việt Nam - một biểu tượng của Việt Nam kiên cường, bất khuất, bền bỉ. Vì vậy mà tác giả đã nêu hình ảnh hàng tre ở đầu bài.

- Ờ cuối bài, tác giả lại lặp hình ảnh hàng tre với ý nghĩa "hàng tre trung hiếu " - đó là phẩm chất tiêu biểu của con người và dân tộc Việt Nam ( trung thành với nước và hiếu với dân ).

=> Đó gọi là kết cầu đầu cuối tương ứng, làm đậm nét hình ảnh, gây ấn tượng sâu sắc và cảm xúc được nâng cao lên.

3.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ

Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.

- Nói lên sự vĩ đại của Bác Hồ; tác giả ví người như mặt trời, soi sáng cho nhân loại, cho đồng bào, dân tộc.

- Thể hiện sự thành kính của nhà thơ đối với Bác.

- Thể hiện sâu sắc những tình cảm thành kính, thiêng liêng của nhân dân đối với Bác.

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền

Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim.

- Tác giả miêu tả nỗi thương nhớ và xót xa vô hạn của dòng người đang yên lặng đi qua linh cửu Bác.

* Bác không chỉ là người chiến sĩ cách mạng, ngọn đuốc sáng soi đường cho dân tộc Việt Nam mà Bác còn là một người Cha có " đôi mặt mẹ hiền! " của nhân dân ta.

Mai về miền Nam thương trào nước mắt

Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

Muốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đây

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.

- Thể hiện ước nguyện, mong muốn của tác giả. Tác giả muốn mình như những sự vật quanh lăng Bác: " một con chim hót quanh lăng Bác "; " Một đóa hoa tỏa hương "; " cây tre trung hiếu " để có thể ở mãi bên Bác. Khổ 3 nói lên sự nuối tiếc của tác giả khi sắp trở về miền Nam và nói lên ước nguyện của mình. Thể hiện tình yêu và tấm lòng của tác giả đối với Bác.

4.

- Giọng điệu thơ vừa trang nghiêm, sâu lắng vừa xót xa, tha thiết lại chan chứa niềm tin và lòng tự hào. Thể hiện tâm trạng của tác giả và của bao người ngày ngày viếng lăng Bác.

- Sử dụng thể thơ 8 chữ nhưng có những câu 7 chữ, 9 chữ. Nhịp điệu chậm rãi, khoan thai...

- Hình ảnh thơ sáng tạo, vừa cụ thể, xác thực vừa giàu ý nghĩa biểu tượng. Những hình ảnh ẩn dụ giàu ý nghĩa biểu tượng : mặt trời, vầng trăng, trời xanh.

=> Thể hiện được những ý nghĩa rất mới mẻ, chan chứa tình cảm của tác giả, của nhân dân Việt Nam đối với Bác.